|
Ged
Cusub
(Boston. Dec 05, 2011
Ceegaag Online)
Sheeko Gaaban: Ged Cusub!
Idiris M. Cali
December 2, 2011
Wax ka badan soddon mirir
ayaan taagnaa, oo aan sugayey baskii 93-da oo
faras-magaalaha Boston ku jeeda. Dhaxan baasi iyada oo ay i
kojisay ayaan si kadis ah u jalleecay bar aan dhawr jeer oo
hore ka quustay eegmadeeda mise waaba baskii oo soo lalaya!
Duca-qabtaa waddoo, waatan durbadiiba hortayda ku hojisay,
oo ilinkii hore ee baska iga furtay. “Dhaxanta ka soo gal!”
ayey igu salaantay. Anna “Naa Muxubbo maxaa idin bakhtiistay?”
ayaan, Aniga oo qadaadiic ku guraya sanduuqa agteeda ku
rakiban, su’aalay. War-celimaadyo waafiya iyo kolkaan
diirrimaadka baska gudahiisa isla helay ayey qadh-qadhyadu i
deysay. Hore uma gudbi karin, oo basku waa uu ciirciirayey.
Lugtayda midig ayaana iiga baxsanayd xarriiqa hurdiga ah.
Muxubboduna sheeko ayey ii kala dhig-dhigeysay, oo sida
dirawallada kale ee baskan dharaaraha kale wada igu ma aysan
dhago-barjayneynin weedha ah, “Ha soo dhaafin xarriiqa
huruudda ah!” Laba hojismaad ka dib, baskii wuxuu hor
istaagay Dugsiga Sare ee Charlestown. Koox fara-weyn oo
ardey ah oo u jarmaadeysay dugsiga ayaa ilinka dambe ee
baska iska shubtay. Faalal iyo firaaqo ayuu baskii soo baxay.
Intii dad ahayd ee taag-taagneyd na mid ba kursi ayuu isku
ballaarshay. Anna lawyada ayaa i xanuuna oo waa waxa i soo
kallihiyaye, kursi ayaan isha ku day-daydey. “Naa Muxubbo
kursigaas dambe ayaan u socdaaye, waa inoo mar kale war-warrankeennu!”
ayaan kaga siibtay Muxubbo.
Salkii aan kursiga dhigay
iyo su’aal kulal ayaa isku soo beegmay. “Maxaad budkan la
yaabka leh u sidataa?” ayuu mid dhogor caddi i weydiiyay.
“Oo in aan dhutinayey maadan u fiirsan?” ayaan u ceshay. Waa
oday da’daydaas ah; oo malahayga hadal badan ma uusan kari
karine, wuu iga aamusay. Anna dan ba uma yeelanne,
wargeyskii Metro, oo bartii aan baska ku sugayey uu nin
sirinsirqaysani iigu keenay, ayaan la soo kala baxay. Markii
uu baskii marayey Haymarket-ka ayaan hareerahayga eeg-eegay,
mise odaygii mar hore ayuuba degay, oo kursigii uu fadhiyey
waxaa soo fariisatay inan Soomaaliyeed! Waxaan hoos is kula
sheekaystay: “Oo hadday ruuxu Soomaaliyad tahay, maxay kuu
salaami weyday?” Islamarkiiba na Aniga ayaa isu war-celiyey:
“Qof wargeys ku foorara, war san lagama doonee: Ar may tiri
wareer jira, yuun wadaanta kuu darin?” Kolka, Aniga ayaa
salaamay iyadii. Hasayeeshee, sidii dhagaxii ayey iiga
aamustay, wayna ilaba hadli weyday! Kaaga daranka, afka
ayeyba ii buurtay, sidii aan aabbaheed Anigu ka tashay
aano-dilkiisa. Shaki ayaa iga galay inay Soomaaliyad ahayd.
Haddana foolkeedii ay ii ururisay markii aan kol kale
qooraansaday ayuu igu soo laabtay dareenkii aan ka noqday.
Waxa uuna baskii soo istaagay faras-magaalihii Aniga oo
isla hadlaya, kuna hawshoon, oo baadi goobaya, sababta ay
ruuxu iiga xir-xiratay—waaba Soomaaliyad e. Waan degay, oo
xitaa maanan nabad-galyeynin Muxubbo.
Faras-magaalihii ayaan dhex-qaaday Aniga oo ku sii jeeda
bartii aan ka halabsan lahaa baskii SilverLine-ka. Mahadda
Eebbee waaba baskii oo taagan. Waan koray; Aniga oo aan
bidix iyo midig toonna eegin ayaan kursigii u soo horreeyay
fariistay. Is kama soo tuurine, wargeyskii ayaan la soo kala
baxay. Muddo gaaban markaan akhrisanayey ayuu sawirkii hore
ee waji-gabaxa ahaa, ee aan baskii hore kala soo kulmay, igu
soo dhacay. Intaan wargeyskii dhabta saartay ayaan
hareerahayga daymooday. “Iska waran adeer” kalmad ah ayaa
dhagtayda ku soo dhacday. Waxaaba i dhinac fadhiday inantii!
“Waa nabad, adeero. Maxaad
iila hadli weyday kolkii hore?”
“Haddaan kuu sheego sababta
aan kuula hadli waayey kolkii kore i fahmi maysid” ayey igu
adkaysay.
Hadalkaasi markuu ii yimid,
waxa aan u socdaalay maskaxdayda. Oo “Waxa ay bilistani
sheegayso, ee aanan fahmi karini muxuu yahay?” ayaan is
weydiiyay. Aniga oo aan ka sal-gaarin su’aashaydaas, ayaan
is hor dhigay da’dayda iyo waayo-aragnimadayda. Waxaanan ku
dhiirraday in aanan u debcin hadal ka soo go’ay maskax tayda
ka shaqo badan, balse tayda ka wax-soo-saar yar! In badan
inaan maqnaado ayaan ka dhiidhiyey, waxaanan la soo booday:
“Waxaan is lahaa inantu
waxay kaaga gaabsatay afka ayeysan garanaynin e, sawdigan
sida qumman ugu hadlaya afkaaga hooyo? Dambi aan kaa galayna
ma jiree, maxay immikiyo markii isku dhaamaan, ee aad
immikana iila hadlaysaa, markiina aad hadalkaaga iiga
ceshatay?”
“Miyaanan ku oran i fahmi
maysid?”
“Haddii aad i tirina! Ma
Khadar oo kalaad tahay, oo ‘i fahmi maysid’ ayaa xujo kuu
ah?”
“Ma garanayo Khadarka aad
sheegayso, balse hadalkaygu waa digniin ee xujo ma aha.
Kollay waad wadaysaa dooddan aadan meelna la gaadhayn e, aan
kuu bal-ballaadhsho sababta aanan kuu salaamin markii hore.”
Intaa iyadu way hadlaysaa,
Aniga se wax iiga duxa ma maqlo. Waxaan la maahsanahay
sababta aysan qoftu u kasaynin Khadar. Waxaan intaa is
weydiinayaa in ay qoftu la nooshahay waalidkeed, amma
walaaladeed, amma dad kale oo Soomaaliyeed oo ay si uun uga
maqli kari lahayd sheekada Khadar iyo in kale. Waxaan ku soo
toosay iyadoo i leh:
“...hah
inaad af Carabi igu bariidiso ma habboonayn! Kuma lihi af
Carabi ha ku hadlin, balse waxaan ku leeyahay af Soomaaliga
amma afka geyigan aan joogno dadka ku bariidi!”
“Waan gartay,” ayaan ku soo
gaabiyey hadal.
Inkasta oo aanan wada
dhuganin sida ay wax iigu faahfaahisay, haddana waxa ii
muuqday in dhiidhiga ay gabadhani ku jirtaa ka bixiddiisu
aad u adagtahay. Hasayeeshee waxa aan is tusiyey inaanan
hakinin wax-is-waydaarsigan quruxda badan ee u dhaxeeya
Aniga iyo iyada. Waxaanan u xayd-xaydtay inaan dhiidhiga
gabadhan ka saaro, dhib ba hayga gaadhee.
“Meel fog ayaan ka arkaa
mucda weedhii u dambaysay ee aad i tiri. Waxaanan u fasirtay
in aad ruuxa Soomaaliga ah u rabto inuu ku dhegganaado, sida
jidhkiisa oo kale, Soomaalinnimadiisa kolka hore, kolka
labaadna uu gashto, oo uu isku asturo, huga geyiga uu
kolkaas ku suganyahay—si uu u kasbado qadarinta dadyowga uu
la soo dersay.”
“Immikaad i fahantay” ayey
tiri.
“Balse wali kuma wada fahmin!
Ma waxaad i leedahay ruuxa Soomaaliga ah diin ma laha u
dhaqan ah, oo uu geyi kastaba ku haysan karo?”
“Dhaqanka Carabta ayaan
diidayaa, ee ma diidayo diinta!”
“Yaa kuugu sheekeeyay
salaantii aan kugu salaamay waa dhaqan Carbeed oo kaliya, oo
diin ba shaqo kuma laha?”
“Cidina
iigu ma sheekaynin, ee Aniga ayaa sidaas wax u arka.”
“Haddaba aragtidaada iftiin
u yeel! Salaantii aan kugu salaamay waa salaanta ay
Malaa’iigta Eebbe ku soo dhaweynayaan dadka Eebbe Jannadiisa
dega, ee ay ku odhanayaan: ‘Nabadi korkiinna ha ahaato wixii
aad u soo dhabar-adaygteen aawadood.’ Waxaad ugu tegaysaa
Deerka Ar-Racad: Tusmada 24aad.”
“Qur’aanka ma akhristo!”
ayey si daacadnimo leh u tiri.
“Maya waxaan rabaa inaan ku
tuso waxa aad ka masuugayso ee aad leedahay waa ‘af Carabi’
inuu ku qotomo toolmooni kal-gacal ka dhex beeri kara
Aadamaha. Aan kuu bal-ballaadhshee, nabadda dhabta ihi waa
midda dhex taal Jannada. Nabadda aynu ifka ku haysannaana
waa kal-gacal ay tahay inaynu dhaqan-galinno. Labadan
nabadoodina salaantii aan kugu salaamay ayey wada
xambaarsanyihiin, oo diinta xaqaad ayaa u sal ah. Middeeda
kale, dhaqanka ay diintu keento ama ay bannayso waa mid if
iyo aakhiraba jiraya, oo aan Carabta oo qudha u soocnaan
karin. ”
Gabadhii
juuq ba way ii celin weyday. Waxa ay ka fikireysayna ma
sancayn karo Anigu. Goor uu baskii istaagay bartii aan kaga
dagayeyna waxaan sii salaamadiyey gabadhii. Waxaana dhab
ahaantii i farxad-galisay gabadha salaan-celiskeedii. Xitaa
waxay gaadhay i barakayntayda Eebbe.
Dhabbadii Washington ayaan
ka gudbay. Waxaanan u dhaqaaqay dhankii Cusbitaalka
Bartameed ee Boston. Intaan sii tukubayey waxaa maskaxdayda
ka guuxayey waxyaallo tiro badan. Waxaa ii muuqday in
cadaadis badan—oo ka saaqidiyey barashada waxa ay diintoodu
ugu fadhido, isla markaasna cujujuubay—uu fuulay dhalintii.
Qudha, ma qof af Carabiga uga dudaysa, oo waliba ku sii
indhacad, in aan geyigan lagaga hadlin ayaa Qur’aanka
akhrisanaysa? Bal maxay diinteenna iyo dhaqankeeda Carabta
oo qudha u siinaysaa, Carabta qaar baa diinteennaba aan la
siinin e? Waa ged cusub, sida ay ila tahay. Wargeyska aan
kilkisha bidix ku sitaana waa xoormo iyo salladdiisa
laammiga jirjirkiisa qotonta ku rid mar ba hadduusan gabal
yar na kaga xog-warramaynin geddan cusub ee sidaas iyo si ka
xooggan ba isu soo camiraysa. Dhaxan weynaa! Eebbow
diirsimaadkaaga meeshatan noogu soo badi.
Idiris M. Cali
Dhanjac:
idiris.m.cali@gmail.com
webmaster@ceegaag.com
|
